توضیحات
دنده پشت فرمان یا پدل شیفتر یکی از فن آوری هایی است که با پیشرفت تکنولوژی رانندگی را در سالهای اخیر آسان کرده است. یکی از دغدغه هایی که همیشه ذهن رانندگان بوده و هست تعویش دنده است. مشکل آنها این است که دنده را درست انتخاب کرده ایم. یا اصلا نیاز به تعویض دنده داشته ایم . و یا این مشکل که گاهی دنده درست جا نمی رود و گیر میکند.
این موضوع باعث می شود رانندگان به دست دنده توجه کنند. و انرژی خود را برای یک رانندگی لذت بخش از دست بدهند. از این رو خودروسازان با توجه به تجربیاتی که در مسابقات فرمول یک داشتند طرحی پیاده کردند که شیفتر بود. که پشت غربیلک فرمان قرار میگیرد.
پدل شیفتر به صورت دو دکمه پشت فرمان هستند. که یکی برای اضافه کردن دنده و دیگری برای کم کردن دنده به کار می رود. در این حالت خلاص کردن دنده ها به این صورت می باشد که باید دو پدل رو همزمان با هم بگیریم تا خلاص شود.
تاریخچه دنده پشت فرمان :
در گذشته رانندگان باید برای تعویض دنده از کلاچ و اهرم کنسول میانی در کنار فرمان استفاده می کردند. امروز شاهد خودروهایی هستیم که با گیربکس های خودکار و نیمه خودکار به راحتی امکان تعویض دنده هاهست. آن هم را در کسری از ثانیه به واسطه دکمه پشت فرمان میسر کرده اند. منتها چیزی نه شبیه خودروهای امریکایی دهه ی ۷۰ تا ۹۰ .
بین خودروسازان حضور اهرم هایی است که تنها سبک و سنگین کردن دنده را به راننده می دهد. این ابداع در شهر لمانز فرانسه که خود یکی از مخترعین ساخت خودرو های نیرو گرفته از اسب بخار بود. روش جدیدی برای تعویض دنده پیشنهاد داد. که ساختار اولیه خودرویی که در این زمینه طراحی و ابداع کرد در موزه نگهداری می شود. اما در سال ۱۹۸۹ یکی از رویدادهای مهم تاریخ مسابقات فرمولا رخ داد. و جان بارنارد طرحی اعلام کرد که تعویض دنده بوسیله نیروی هیدروالکترونیک باشد.
در سال ۱۹۹۷ فراری در مدل۳۳۵ از گیربکسی تحت عنوان F1 استفاده کرد. که اولین محصول در تکنیک استفاده از پدل شیفتر یا دنده پشت فرمان بود. و بعد از آن در بی ام دبلیو و آلفارومئو از سیستم های مشابه آن اختراع و استفاده کردند. منتها همیشه اولین ها بهترین ها نیستند. در اولین محصولات به فناوری و ارگونومی و راحتی پدلها توجه نشد.
همگانی شدن پدل شیفتر:
اولین نسل توسط دنده پشت فرمان توسط شرکت فراری ارائه و به کمک بی ام دبلیو همگانی شد. در این نسل مشکلی به خاطر شکل پروانه ای و کوچک پدلها و دکمه ها بود که دست رانندگان را خسته می کرد. و این امر باعث می شد کمتر از آنها استفاده شود.
نسل بعدی مرسدس با کلاس اس به این پدلها کمی فرم و حالت بخشید. و در این حالت بیشتر به راننده و حالت ارگونومی فکر شده. اما این حالت نیز راننده را آزار می داد و آن هم بدلیل فاصله کم اهرم ها نسبت به فرمان بود. در این مراحله هنوز برای بهتر کردن محصول و حتی طراحی مجدد با توجه به تجربیات به دست آمده کاملا جای کار وجود داشت .
در سال ۲۰۱۷ شیفتر پشت فرمان در لیست تجهیزات خودروهای لوکس و اسپرت قرار دارد. گرچه تا به امروز هم از آن استفاده زیادی نمی شود اما خودروسازان به فکر همه گیر شدن آن افتادند. ضمن آن قصد دارند فاصله بین پدلها و فرمان از استاندارد مشخصی پیروی کند.
انواع گیربکس:
گیربکس های اتوماتیک در دو نوعند:
گیربکس با کلاچ دوگانه:
عملکرد گیربکس کلاچ دو گانه یا DCT شبیه به گیربکس دستی است که زمان توقف کلاچ خلاص شده. و هرگاه اتومبیل قصد حرکت مجدد داشت دنده با سرعت و دقت عوض می شود.
گیربکس ضریب متغیر پیوسته:
گیربکس ضریب متغیر پیوسته یا CVT آسان و راحت و کار آمد است. طوری که دنده همیشه در دو موتور خاص تعویض می شود. و این مساله ممکن است راننده را دلزده کند و خسته کننده باشد. برای همین شرکت های خودرو ساز به صورت دستی این قابلیت را نیز تنظیم کرده اند. تا با استفاده از پل شیفتر در دور موتور دلخواه بتوانند دنده عوض کنند. و از رانندگی لذت و هیجان کافی را ببرند.
مزایای دنده پشت فرمان (پدل شیفتر):
سرعت و دقت در تعویض دنده
توانایی تغییر دنده در هر دور موتور
تعویض دنده بدون رها کردن فرمان
خستگی کمتر و تمرکز بیشتر راننده
کاهش مصرف سوخت
خلوت شدن کنسول میانی با به کار گیری پدل شیفتر
ارگونومی مناسب برای راننده
کوتاه کردن مسیر دنده
امکان شتاب گیری بهتر و بالا رفتن سرعت عمل راننده
گرفته شدن بیش از نیمی از خلاصی دسته دنده و بالا رفتن عمر گیر بکس
معایب دنده پشت فرمان (پدل شیفتر):
افزایش استهلاک:این سیستم در اکثر خودروها علاوه بر تیپ ترونیک در حالت اتوماتیک نیز قابل استفاده است. اگر در حالت اتوماتیک شیفتر پشت فرمان استفاده شود در عملکرد عادی گیربکس اختلال ایجاد می شود. همین موضوع باعث افزایش استهلاک می شود. بالا رفتن دمای گیربکس و حساسیت نسبت به تعویض دنده: زمانی که از شیفتر پشت فرمان در حالت اتوماتیک یا درایو استفاده می شود.
با استفاده از دنده شیفتر، دمای متوسط گیربکس بالا می رود و این موضوع باعث حساسیت گیربکس نسبت به تغییر دنده به موقع و از پیش تعیین شده کمپانی می شود . برای حل این مشکل باید نسبت به تعویض روغن گیربکس دقت کرد و حساسیت بخرج داد.
خصوصیت مثبت دنده پشت فرمان :
باید دانست خودرویی که پدل شیفتر روی آن نصب شده است، با سیستم برقی مالتی پلکس طراحی شده است. و به همین دلیل حساسیت زیادی نسبت به گرفتن برق اضافی از باتری دارند. عده ای بدون هیچ تخصصی در این زمینه برای گرفتن برق مورد نیاز برای نصب سیستم صوتی و نویگیشن از برق ورودی به گیربکس به داخل کابین انشعاب میگیرند. که به کم شدن ولتاژ ورودی به گیربکس منجر میگردد. و به علت حساسیت سوپاپها و شیرهای هیدرو الکترونیکی گیربکسهای اتوماتیک به افت ولتاژ، بعد از مدتی که سیستم پدل شیفت خودرو دچار اختلال شده . و یا حتی به کل کار نمیکند. که این مشکل میتواند در نهایت به خرابی گیربکس منجر خواهد شود.
متأسفانه مالکین بدونه توجه به اینکه مشکل اصلی آپشنهای نصب شده به صورت غیر اصولی بوده، برای تعمیر پدل شیفتها مراجعه میکنند. و این بار به خاطر گرفتن قطعات بی کیفیتتر و حساستر به افت ولتاژ، ضربه نهایی را به گیربکس خود میزنند.
نصب پدل شیفتر در خودرو های مختلف:
پدل شیفتر یا همان دنده ی پشت فرمان در برخی از خودرو ها به صورت فابریک وجود دارد و نیازی به نصب نخواهد داشت. اما برخی از خودرو های دیگر مانند سراتو سایپا، پژو 206 اتوماتیک، تویوتا هایلوکس و … پدل پشت فرمان را ندارند اما قابلیت نصب این آپشن در آنها وجود دارد که برای خودرو های مختلف پدل های مختلف وجود دارد. ما میتوانیم پدل شیفتر را به صورت فابریکی نصب کنیم.تا این امکان را به راننده بدهد که قسمت manual دنده را بتواند با استفاده از پدل های شیفتر عوض کند.